Zmiany w obliczaniu podatku dochodowego dla polskich rezydentów zarabiających za granicą

16 września Ministerstwo Finansów opublikowało projekt zmieniający ustawę o podatku dochodowym. W projekcie tym główną zmianą jest sposób naliczania podatku dochodowego dla rezydentów Polski zarabiających za granicą.

Dokładnie chodzi o to, że zwolnienie z podatku, w tym ulga abolicyjna, nie może przekroczyć kwoty wolnej od podatku, czyli w nomenklaturze księgowej "kwoty zmniejszającej podatek". W Polsce ta kwota to 1360zł. 

W rzeczywistości dla osoby nie znającej się na terminach księgowych, rząd w Polsce wprowadza ustawę, w której ogranicza ulgę abolicyjną właśnie do kwoty 1360zł. Ograniczenie to dotyczy tylko osób mających status rezydenta podatkowego w Rzeczpospolitej.

Mimo, iż sama ustawa nie znosi ulgi abolicyjnej w bezpośrednim tego słowa znaczeniu, to wprowadzone zmiany ograniczają ją tak, że w praktycznie ona nie funkcjonuje.

Kogo dotyczy ta zmiana?

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, zmiany w podatku dochodowym dotyczą osób mających status rezydenta podatkowego w Polsce. Status ten ustalany jest na podstawie dwóch kryteriów z czego drugie kryterium, jest na tyle nieprecyzyjne, że pozwala organom podatkowym na dużą swobodę w uznaniu kto jest rezydentem podatkowym w Polsce, a kto nie.

1. Pobyt na terytorium Polski powyżej 183 dni w roku.
2. Posiadanie w Polsce centrum interesów życiowych, np: rodzina, dom itp.

Nieprecyzyjność drugiego kryterium pozwala organom podatkowym na uznanie osoby pracującej i przebywającej za granicą jako rezydenta podatkowego w Polsce, na przykład kiedy ten posiada w Polsce bliską rodzinę, buduje dom itp. Dodatkowo uznania te mogą być różne, w podobnych przypadkach i zależą od organu podatkowego pod jaki podlega dany przypadek.

Ustawa ta dotyczy osób pracujących w krajach, w których obowiązuje metoda proporcjonalnego odliczenia, czyli między innymi USA, Rosja, Wielka Brytania, Austria lub Zjednoczone Emiraty Arabskie.

Zmiany te wejdą w życie 1 stycznia 2021 roku.

O podatkach, ulgach i metodach obliczania.

Bez jakichkolwiek ulg i specjalnych umów Polacy pracujący za granicą podlegają podwójnemu opodatkowaniu. W celu uniknięcia tego obciążenia 25 lipca 2008 roku wprowadzono specjalne przepisy, które nazwane zostały ulgą abolicyjną.

Ulga ta w szczególności dotyczy, osób pracujących w krajach, w których obowiązuje niekorzystny mechanizm proporcjonalnego odliczenia. 

Mechanizm proporcjonalnego odliczenia polega na tym, że podatnik jest zobowiązany zapłacić różnicę pomiędzy podatkiem należnym w Polsce, a zapłaconym w innym kraju. Różnica ta czasami może być duża ze względu na bardziej korzystne rozwiązania podatkowe w innych krajach oraz zarobki przekraczające wyższe progi podatkowe w Polsce.

Tą niedogodność właśnie obejmowała ulga abolicyjna, w skrócie zwalnia ona podatnika z obowiązku płacenia wspomnianej różnicy.

Od 2019 roku Polska jest członkiem konwencji podatkowej MLI, konwencja ta ustala mechanizm proporcjonalnego odliczenia jako domyślny mechanizm unikania podwójnego opodatkowania. W czasie ratyfikacji tej konwencji rząd Polski na falę krytyki o niekorzystnych rozwiązaniach podatkowych odpowiadał, że osoby te zostaną objęte ulgą abolicyjną. Półtora roku później 16 września 2020 roku ulga ta została praktycznie zniesiona.